Historie Fort Pannerden:

Fort Pannerden werd tijdens de Frans-Duitse Oorlog "die duurde van 19 juli 1870 tot 10 mei 1871 onder leiding van de Pruisen" gebouwd als sperfort om te voorkomen dat een aanvallend leger via de Waal zo door kon trekken richting Vesting Holland "het gebied achter de Nieuwe Hollandse Waterlinie" daarnaast moest het fort zien te voorkomen dat het Pannerdens kanaal afgedamd zou kunnen worden, waardoor de Nieuwe Hollandse Waterlinie zonder water zou komen te zitten. Al enkele jaren na de bouw bleek het ontwerp van het gebouw achterhaald door de voortschrijdende wapentechniek en werden stalen pantserbatterijen op het fort gebouwd. In de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal, het fort was bemand maar er werd niet gevochten. Tussen de wereldoorlogen werd Fort Pannerden beheerd door een sergeant, die met zijn gezin bij het fort woonde. In de Tweede Wereldoorlog bleek het fort geen enkele serieuze weerstand te kunnen bieden tegen de Duitse overmacht. Het werd omsingeld door tanks en vliegtuigen en de overgave liet niet lang op zich wachten. Na de Tweede Wereldoorlog was Fort Pannerden een welkome bron van bouwmaterialen voor de wederopbouw, en een handige plek om van puin en munitie af te komen. In de eerste wereldoorlog was het fort bemand maar omdat Nederland neutraal was, hoefde er niet te worden gevochten. In 1940 deed het fort ook dienst maar bleek het van weinig waarde tegen de Duitse overmacht. Daarna verloederde het fort. Sinds 1988 is Staatsbosbeheer eigenaar. De krakers wonen er sinds 12 juni 2000.

Ontruiming Fort Pannerden door leger en politie
Na een zeer onrustig weekend waarbij de krakers 24 uur wachtliepen is met veel machtsvertoon van politie samen met de Koninklijke Landmacht is op dinsdagochtend 7 november 2006 begonnen aan de ontruiming van het ruim zes jaar gekraakte Fort Pannerden. Dezelfde avond liet de burgemeester weten dat de volgende dag verder zou worden gegaan hiermee. Het fort was op dat moment nog steeds gedeeltelijk bezet door naar schatting twintig krakers, die zich hadden verschanst in de onderste verdieping van het meer dan 120 ruimtes tellende complex.

Na een relatief rustige nacht, waarin een aantal actievoerders zijn opgepakt wegens het uitvoeren van prikacties, ging de ME woensdagochtend verder met de ontruiming. In de loop van de ochtend werden nog eens meer dan 10 krakers uit het fort gehaald. Tegen half vijf 's middags was duidelijk dat de klus er op zat. Alle legervoertuigen en het grootste deel van de ME is weggereden uit de omgeving. De toegangsdijk zou later worden vrijgegeven. Precieze cijfers over het aantal arrestaties zijn niet bekend. De politie ter plekke houdt het op tussen de '30 en 40' krakers die de afgelopen twee dagen uit hun barricades zijn gehaald.

De ondersteuning vanuit het hele land is groot. Niet alleen is men boos om het feit dat er ontruimd wordt waar met respect en liefde voor de omgeving en het gebouw wordt gezorgd, ook de bestemming die de lokale politiek aan het fort wil geven roept weerzin op. Terwijl als officiële reden voor ontruiming de zogenaamde 'onbewoonbaarheid' van het complex wordt gegeven, heeft de burgemeester van gemeente Lingewaard aangekondigd dat direct na de ontruiming er weer gewoond gaat worden. Door kraakwachten deze keer, om herkraak te ontmoedigen...

Overleg
Op maandag 27 november hadden de krakers en buurtbewoners een gesprek met de gemeente. Volgens de ‘nieuwe’ woordvoerder van de gemeente gaan de ontruimingsplannen gewoon door, maar... indien de krakers tot een vergelijk komen met zowel staatsbosbeheer als de Stichting Fort Pannerden Dhr. wanting, dan heeft de gemeente Lingewaard zelf geen poot meer om op te staan, aldus de gemeentelijke woordvoerder. De krakers kunnen dus proberen tot een overeenkomst te komen met zowel staatsbosbeheer als de Stichting over toekomstig gebruik van het Fort, er zijn sterke aanwijzingen dat dit alvast met de stichting heel goed zou kunnen lukken.
De gemeente gaf ook aan alvast de komende twee dagen niet te gaan ontruimen, waarschijnlijk niet eens voor het eind van de week. Er zijn gisteren zo' 300 buurtbrieven uitgedeeld door de krakers, die nog met zo'n 50 mensen in het Fort zitten. Daar is voorlopig nog alles rustig en de locatie is nog steeds normaal bereikbaar.

Herkraak
Op zaterdag 25 november 2006, om 21.15u werd, met de steun uiteindelijk zo'n 100 krakers en activisten vanuit het hele land, Fort Pannerden opnieuw in gebruik genomen door de bewoners. De omwonenden waren best enthousiast over deze herkraak.

Rust weergekeerd
Tot op heden is de rust weergekeerd in de klompenwaard en is het opnieuw wachten op de plannen die eventueel voor de toekomst van Fort Pannerden ergens in een la liggen.

Renovatie Fort Pannerden
Op 21 januari 2010 is door gedeputeerde Van de Kolk op feestelijke wijze de 1e fase van de restauratie van Fort Pannerden afgesloten. In de 1e fase van de restauratie is vooral de buitenkant van het fort gerestaureerd en zo veel als mogelijk waterdicht gemaakt. In het fort zijn deuren en trappen geplaatst zoals ze ook vroeger in het fort aanwezig zijn geweest.

Binnenkort start de 2e fase van de restauratie, in deze fase wordt het fort geschikt gemaakt voor toekomstig gebruik. De werkzaamheden in deze 2e fase bestaan uit het aanbrengen van elektrische installaties, sanitaire voorzieningen, maatregelen ten aanzien van (brand)veiligheid en de cascoafwerking van ruimtes. Ook worden diverse wandschilderingen in het fort gerestaureerd.

Op 4 april kunt u onder begeleiding van de vrijwilligers van de Vereniging Vrienden van Fort Pannerden het fort bezoeken en met eigen ogen het resultaat bekijken. De kosten voor een rondleiding bedragen € 2,50. Er is om veiligheidsredenen geen mogelijkheid het fort op eigen gelegenheid te verkennen.

In overleg met de aannemer wordt de mogelijkheid onderzocht om ook in de periode mei tot en met augustus het fort gedurende één zondag in de maand open te stellen voor bezoekers.

Fort Pannerden wordt in ieder geval tijdens de fortenmaand in september gedurende een aantal weekeinden opengesteld voor bezoekers. Belangrijk aandachtspunt voor de openstelling van Fort Pannerden is de veiligheid van de bezoekers.

Via persberichten en de website van de gemeente wordt u op de hoogte gehouden van de openstelling van het fort in de periode van mei tot en met augustus 2010 en over de openstelling in de fortenmaand in september 2010.